Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Рауль Ҳаџьымба “Жәлар ракзаара афорум” актив реизараҟны иқәгылара

Аҟәа, 12.00

Ахада Рауль Ҳаџьымба ареспубликатә политикатә партиа “Жәлар ракзаара афорум” актив реизара далахәын.

Алада ишәыдаҳгалоит иазгәаҭоу аусмҩаҧгатә аҟны Рауль Ҳаџьымба иқәгылара атекст.

* * *

Аҧсны Ахада Рауль Ҳаџьымба ареспубликатә политикатә партиа “Жәлар ракзаара афорум” актив реизараҟны иқәгылара

Акыр иаҧсоу аҩызцәа!

Аҧсны иахьа акәша-мыкәша иҟоу имариам аҭагылазаашьа иҿыцу ашәарҭарақәа ацуп. Урҭ рыҩныҵҟа иҟоуп ҳара заанкылара ҳалымшо, аха урҭ есқьынгьы ҳрызхиазароуп. Ҳала иабоит имҩаҧысуа иауадаҩу апроцессқәа адунеитә политикеи аеконмикеи рыҟны, лассы-лассы урҭ рыгәҭаҵәҟьа иалагылоуп ҳара ҳастратегиатә партниор – Урыстәыла.

Аҧсни Урыстәылеи узеиҟәымҭхо еидҳәалоуп аекономикатә, аполитикатә, арратә, акультуратә, ауаатәҩсатә еимадарақәа рыла.

Инаҵшьны иазгәасҭарц сҭахуп, ҳара иҳамоу афинанстә лшарақәа шырацәам. Шықәсырацәала Урыстәыла аганахьала Аҧсны инарҭбааны ацхыраара шаиууазгьы, аекономика иреалтәу аҟәша ашьақәыргылара шалымшаз. Ҳтәыла афатә-ажәтә шәарҭадара ҳақәгәыҕыртә иҟаӡам иахьагьы. Иахьа ари аҟәшаҟны 1992-93 шықәсқәа рзы аибашьра аламҭалазы иҟаз аҭагылазаашьа аасҭа еиҳагьы иеицәахеит, усҟан иҕәҕәаз анхацәа рынхамҩақәа ирыбзоураны ауадаҩрақәа риааира ҳалшеит. Уи ҷыдала иубартә иҟан Мрагыларатәи афронт аҟны.

Арҭ ашықәсқәа рзы, аиаша ҳҳәозар, атәыла аҧсы злаҭаз, аҧхьаҟа аҳәынҭқарра излахәашаз ала акәымкәа, лҵшәада ҳхы иаҳархәоз урыстәылатәи ацхыраара акәын. Ари, иаҳҭахы-иаҳҭахым, ус иҟоуп. Иахьа шьҭа ахы ахашшааразы аамҭа ҳамаӡам.

Уажәы Урыстәылантәи ацхыраара аауеит, аха уи акырӡа иеиҵахеит. Аидгылареи астратегиатә усеицуреи рзы Аиқәшаҳаҭрала асоциалтә хыдҵақәа зегьы рынагӡареи амааҭ ахә акаҳареи ирыхҟьаны аекономикатә ҭагылазаашьа акырӡа аиҕьтәразы иаҭаху алшарақәа ҳмоур алшоит. Урыстәыла ҳара ишҳадгылаз иҳадгылоуп. Аха еилаҳкаауазароуп иаргьы аекономикатә уадаҩрақәа маҷымкәа ишамоу, Урыстәыла алахьынҵазы, жәларбжьаратәи аҭыҧ аиқәырхаразы аибарххара ҕәҕәа цоит. Ари зегьы мҩаҧысуеит иџьбароу жәларбжьаратәи асанкциақәа раан, Урыстәыла наскьаганы хазы аргылара, арацәаӡри ахә акаҳара ианаҿу аамҭазы.

Урыстәыла алшарақәа зегьы реидкылара аҭахны иҟалеит, абри иахҟьаны абиуџьеттәи егьырҭ аныхтәқәеи реиҵатәра мҩаҧысуеит. Аҭагылазаашьа аҧхьаҟа ишыҟало иахьа аҳәара уадаҩуп, абри аҟнытә абас еиҧш иуадаҩу аҭагылазаашьа аиааира иазаҳкроуп ҳуснагӡатәқәа зегьы.

Агәра ганы сыҟоуп, абри аан ҳуаажәларра алшарақәа зегьы реидкылара шаҭаху ала. Уажәы аполитикатә еибахеибафарақәа ираамҭам. Ҳазегьы ҕбакы ҳаицҭоуп, ҳазегьы ҳшыӡхыҵша ҳазхәыцлароуп.

Раҧхьа инаргыланы, ҳҳәынҭқарра ашәарҭадара алыршатәуп, уи азы 2014 шықәса абҵара 24 рызтәи Аиқәшаҳаҭра атәылахьчареи ашәарҭадареи ирызку аҧҟарақәа хаҭәааны инагӡатәуп.

Аиқәшаҳаҭра аҳәаа иҭагӡаны арбџьармчқәа иахьатәи аамҭа иақәшәо астандартқәа инарықәыршәаны рышьақәыргылареи рырҿыцреи, иара убас азинхьчаратә усбарҭақәа рматериалтә-техникатә лшарақәа реиҕьтәразы иаҭаху ацхыраара ҳаҭахоит.

Аҧсны иаҭахо аматериалтә цхыраагӡақәа ақыҭанхамҩеи атуристтә ҟәшеи рыҿиара ашҟа идәықәаҳҵоит излауала. Арҭ аҟәшақәа нас хара имгакәа урыстәылатәи аџьырмыкьаҟны хархәара рыҭахоит. Ҳара аиҿцәажәарақәа рымҩаҧгара ҳаҿуп иара убас Мрагыларатәи Аҧсны аекономика аҿиара инадҳәаланы аинвестициақәа радҧхьаларазы.

Акрызҵазкуа уснагӡатәны иҟоуп афинанстәи ашәахтәтәи леишәа арҕәҕәара, иара убас ацхыраагӡақәа реиҷаҳара. Ҳара абиуџьет алагаламҭақәа реизырҳара ҳалшеит ашәахтә леишәа аиҕьтәра иабзоураны. Аха аҳәынҭқарра иахьатәи апроблемақәа рыӡбаразы ари зынӡа имаҷуп.

Афинанс-економикатә блок иадҵоуп ҳбиуџьет 5,5 млрд мааҭ рҟынӡа ашьҭыхра, иҳамоу алшарақәа зегьы ҳхы иаҳархәароуп иҟоу аекономикатә кризис аан ҳҳәынҭқарра аиқәырхаразы.

Ҳара ҳтәылауаа иеилыркаароуп аҳәынҭқарра аныҟәгара – ҳара ҭакҧхықәраны, атәылауаҩратә уалны ишҳаду. Ари патриотроуп.

Ҳара ҳасабтәны ҳҿаҧхьа иқәгылоуп ауаа аҳәынҭқарра агәра ргартә рыҟаҵара, аха уи азы иаҭахуп аргамареи акоррупциа аанкылареи. Хазы игоу напхгаҩцәақәак риашара, рыцқьарала мацара ари залыршахаӡом, иҟазароуп асистема, уи аҧҵара иаҿуп иахьа Аиҳабыра, урҭ русура сара даара сақәгәыҕуеит.

Сазааҭгылар сҭахуп даҽа зҵаарак, зҵакы дуӡӡоу. Ари аҵыхәтәантәи аамҭазы ҳтәылазы даара ишәарҭоу - Аҧсны паолитикатә радикализм ацәырҵроуп,. Ари даара ишәарҭоу акы акәны иҟалеит. Иеиларҩашьатәым апатриотизми ҭакҧхықәрада аҳәамҭақәеи ааҧхьарақәеи рыҟаҵара. Атәылаҟны иҟазароуп аҭышәынтәалара, аизҳазыҕьара. Ҳҭагылазаашьеи ҳалшарақәеи реилкаара ҟалароуп.

Есқьынгьы Урыстәылеи ҳареи Аиқәшаҳаҭра ҳабжьаҳамҵароуп ҳәа ҳаҳауеит, иеиҭамҵуа амазара ҳамҭиироуп ҳәа, араса аҳазалхратә шәатәқәа рымхра ҟамлароуп ҳәа, аинвесторцәа мааироуп ҳәа, ашәахтә ҿыцқәа ралагалара ҟалаӡом ҳәа. Насгьы зегьы иаразнак иеицыҟамлароуп.

Ус анакәха азҵаара цәырҵуеит: изланыҟәаҳгои ҳҳәынҭқарра, азинхьчаратә усбарҭақәа, урҭ русуразы зегьы ргәы наӡаӡом, ииашангьы инаӡаӡом, аха дара зегьы иреиҵоу аматериалтә-техникатә лшарақәа ҳазрыҭаӡом хыҧхьаӡара рацәала иҟоу асоциалтә проблемақәа рыӡбаразы.

Шәааи, ҳахәаҧшып нхамҩатә ҭагылазаашьас ирымоу шықәсырацәала ҳтәылауаа, амҩақәа ыҟам, аӡымҩангареи ацрыҵмҩангареи рызҵаарақәа ишақәнагоу ала иӡбам, атәыла тоннала агәам-сам иахәаҽуеит. Ҳхәыҷқәа рааӡара ахьымҩаҧысуа ҭагылазаашьас иҳамоу атәы ҳҳәап – урҭ ҧеиҧшс иҳамоу роуп ҳәа ҳрыхцәажәоит. Арҭ апроблемақәа ҳаҧхьаҟатәи абиҧарақәа ирзынҳмыжьроуп.

Иеиҭамҵуа амазара аҭиреи Урыстәылеи ҳареи ҳаизыҟазаашьа, аинвестициақәа радҧхьалара азҵаарақәа – абарҭ зегьы ажәлар ринтересқәа ҳасаб рзуны мацара иӡбахоит. Ара иаарццакны, маӡала акгьы аӡбара ҳгәы иҭаӡам. Шәааи, ҳазегьы ҳаицрызхәыцып. Аха ҳҳәынҭқарра аиаӡаара ишаҿу ҳбо, ҳтәаны ахәаҧшра аӡәгьы азин ҳамаӡам.

Анефт азҵаара сазааҭгылар сҭахуп. Ишдыру еиҧш, уаанӡа уи маӡала аӡбара мҩаҧысуан, насгьы ҳҳәынҭқарра усҟан ахы иаднаҵаз шьҭа ҳнапы ҟьаны ҳзаҧырҵӡом. Ари иҽеим аполитикатәи аекономикатәи лҵшәақәа ахылҵуеит. Ҳасаб азуны иазнеитәуп анефт, уи аҵхра ҳара иахьынӡаҳзыфеидоу аҳәара макьана иеилкааны ишьақәыргылаӡам, ара шықәсырацәала аҭҵааратә усурақәа мҩаҧгатәуп. Урҭ рышьҭахь ауп аӡбамҭак ҳадаҳкылартә алшара анҳаууа. Абарҭ афакторқәа ҳасаб рзуны, насгьы, раҧхьа иргыланы, аекологиатә шәарҭадареи ҳажәлар рзы иахьынӡфеидоу азгәаҭаны мацароуп ари азҵаара аӡбара аналыршахо. Дасу зегьы аамҭак-аамҭак рымоуп. Аӡәгьы ари азҵаара маӡала аӡбара игәы иҭаӡам. Мчыла ҳара ҳаҳаҭыри Урыстәылеи ҳареи ҳаизыҟазаашьа иаҧырхагахо иҟанаҵартә еиҧш аҭагылазаашьа аибарххарахьы акылгарагьы аҭахӡам. Ара даара ашәара-азара, агәҽанызаара аҭахуп, иҳамоу адәныҟаполитикатә ҭагылазаашьа азгәаҭаны.

Хазы салацәажәарц сҭахуп азинхьчаратә усбарҭақәа русура азҵаара. Иаҵшьны исҳәоит, азинхьчаратә усбарҭақәа русуразы сгәы шынамӡо. Аха ара аусура арџьбаразы ирыдаҳҵо ала, акадртә зҵаарақәа рыӡбарала аҭагылазаашьа ҳзыҧсахӡом. Аусура аиҕьтәразы адҵа анруҭо, убри инақәыршәаны иақәнагоу уалафыхәылеи техникалеи иеиқәыршәатәуп. Акадрқәа рганахьалагьы ауадаҩрақәа ыҟоуп, аҧышәа змоу аусуҩцәа асоветтә зыҟаҵара змоу, рықәрақәа ирыхҟьаны тәанчара ицоит, аҿар рыҩныҵҟа амилициаҟны аусура зҭаху даара имаҷуп. Ҳуаажәларра рзинтәхдырра аҩаӡара даара илаҟәуп. Ҳара зегьы азакәан еилагамзар ҳҭахуп, аха аҭынхацәеи аҩызцәеи рҟынӡа аус аннеилак – аҭакҧхықәра иақәыршәоу ихы иақәиҭтәразы аҳәаҩцәа еишьҭагыланы ашәқәа ирылагылоит.

Ауадаҩрақәа шыҟоугьы, азинхьчаратә усурақәа рхаҭабзиара аиҕьтәразы алшарақәа ҳаҧшаауеит, ҳәарада урҭ рус арџьбарарагьы рыдҵахоит.

Аилыркааратә усура ду мҩаҧгалатәуп атәылуааа рганахьалагьы ацәгьоура рыдрымкыларазы, иаҿагыларазы, иаадырҧшларц агәацҧыҳәара азинтәпориадокла ауаажәларра реиқәыршәаразы.

Сазааҭгылар сҭахуп, Аҧсни Қырҭтәылеи рыбжьара аҳәаа азҵаара. Уи агәаҭара арҕәҕәареи ахысра апунктқәа реиҵатәреи рзы ауснагӡатәқәа напы дҳаркраны ҳаҟоуп. Аҳәаа ацәгьоуцәеи аконтрабандатә тауари бжьысны иахьаауаа алыхәҭа иаҩызамзароуп. Ари ҳекономика ҵнашәаауеит. Абҵара 24 аҟнытә Аиқәшаҳаҭра аҳәаа иҭагӡаны анџьныртә ргыламҭақәа рыла аҳәаа рҕәҕәахоит. Ари апроцесс хышықәса азкхоит. Аха иара уажәгьы ҳалагоит урыстәылатәи аҳәаахьчаҩцәеи ҳареи ҳаидгыланы абри ахырхарҭала ауснагӡатәқәа рымҩаҧгара. Иеиқәаҳаҧхьаӡаз рыдагьы иӡбатәны иҟоу даара ирацәоуп, аха урҭ ҳазегьы ҳаидымгалар, иаҳзыӡбаӡом.

Агәра ганы сыҟоуп, ауадаҩарақәа зегьы ҳариааины, ҳҳәынҭқарра ашьақәырҕәҕәара шҳалшо. Шәара иҟашәҵо адгылара, згәы былуа, ҳҳәынҭқарра аҧеиҧш бзиа иазхәыцуа ҳуаажәларра зегьы срықәгәыҕуеит.